Öncelikle pi veya muadili cihazınızda bir debian linux (raspbian, armbian, ubuntu, vb.) türevi işletim sistemi kullandığınızı ve cihazınıza statik ip verdiğinizi varsayarak yazıma başlıyorum. Cihaza putty veya benzeri bir SSH istemcisi ile bağlandığınızı farz ederekte devam ediyorum.

İster microsd kartınızdaki bir klasör veya klasörleri ister usb üzerinden bağladığınız bir external harddisk i paylaşıma açabilirsiniz. usb diskinizin ntfs veya ext formatında olması farketmiyor. Yanlız ntfs ile daha yavaş transfer hızlarında aktarım yapabileceğimizi bilmekte fayda var. Ben şiddetle external diskinizi ext4 ile formatlamanızı öneririm. Çünkü linux'te resmi ntfs desteği yok. Geriye mühendislik ile ntfs desteği veriliyor. Bunu partition işlemi yapabilen bir çok uygulama ile yapabilirsiniz. Paragraf sonunda benim kullandığım paragon isimli programın linkini vereceğim. Aslında aynı şey microsoft ağlarına bağlanmak için geliştirilen samba içinde geçerli. O da tersine mühendislik ile geliştirilmiş bir uygulama.

https://www.paragon-software.com/free/pm-express/

Eğer cihaza external hdd bağladıysanız öncelikle harddiski linux'e mount etmemiz gerekiyor. Bunun için öncelikle hdd nin id sini öğrenmemiz lazım. Linux sisteme bağlı tüm depolama cihazlarına bir id verir. Bunu öğrenmeden önce depolama cihazlarının bir listesini alıyoruz.

lsblk
NAME MAJ:MIN RM SIZE RO TYPE MOUNTPOINT
sda 8:0 0 931.5G 0 disk
└─sda1 8:1 0 931.5G 0 part /mnt/nas/hdd1 <-- bendeki external disk bu
sdb 8:16 0 111.8G 0 disk
├─sdb1 8:17 0 256M 0 part /boot/firmware
└─sdb2 8:18 0 111.6G 0 part /
mmcblk0 179:0 0 14.4G 0 disk
├─mmcblk0p1 179:1 0 256M 0 part
└─mmcblk0p2 179:2 0 14.2G 0 part

Yukarıda benim depolama cihazlarımın bir listesini görüyorsunuz. Burada external diskin sda1 olarak tanımlı olduğunu öğrenmiş oldum.

Şimdi id numarasını bulalım.

blkid
/dev/sdb1: LABEL="system-boot" UUID="85F3-CC2B" TYPE="vfat" PARTUUID="da84cd12-01"
/dev/sdb2: LABEL="writable" UUID="b96d647f-679e-4582-87d0-2d8c7afc91f4" TYPE="ext4" PARTUUID="da84cd12-02"
/dev/mmcblk0p1: LABEL="system-boot" UUID="85F3-CC2B" TYPE="vfat" PARTUUID="da84cd12-01"
/dev/mmcblk0p2: LABEL="ubuntu" UUID="b96d647f-679e-4582-87d0-2d8c7afc91f4" TYPE="ext4" PARTUUID="da84cd12-02"
/dev/sda1: LABEL="DATA" UUID="5741b235-77d2-8dc4-20a2-bef575df788e" TYPE="ext4" PARTUUID="2e7937c5-01"
/dev/mmcblk0: PTUUID="da84cd12" PTTYPE="dos"

External diskimin id si UUID="5741b235-77d2-8dc4-20a2-bef575df788e" olarak görünüyor.

Artık bu id numarası ile external diskimizi mount edebiliriz. Elbette sizin diskinizin id numarası farklı olacak, kendi diskinizin id sini kullacaksınız. Diskin her reboot sonrası otomatik olarak mount olabilmesi için fstab isimli dosyada bunu belirtmemiz gerekiyor. Normalde dosyaları editlerken komut satırından nano komutu ile yapabiliyoruz ancak kafa karışıklığı olmaması açısından bunu bir uygulama üzerinden yapmak şimdilik en iyisi. Terminal ekranından UUID numarasını kopyalamak için mouse'un sol tuşuna basılı tutup seçin ve seçili bırakın. Sonra windows üzerinde istediğiniz yere yapıştırın.

https://winscp.net/eng/download.php

Bunu indirip kurduktan sonra pi ye bununla login olup windows gezgininde olduğu gibi klasörler içinde gezinebilir, dosya, klasör yaratabilir, bunları rename yapabilir veya silebilir, dosya veya klasörler için kullanıcıları değiştirebilir veya kullanıcı haklarını düzenleyebilirsiniz.

Şimdi birde notepad++ yükleyelim. Böylece bir yapılandırma dosyasında yanlışlık yaparsak kolayca geri alabiliriz.

https://notepad-plus-plus.org/downloads

Artık winscp üzerinden notepad++ ile kolayca işlemlerimizi halledebiliriz.

Şimdi bir mount point oluşturalım. Linux'te depolama cihazlarına windows'taki gibi bir harf atanmıyor. Depolama cihazını bir klasöre bağlayarak kullanıyoruz. Bunun için öncelikle bir klasör oluşturmamız gerek. Winscp programı ile /mnt klasörü içine girelim ve önce nas isimli bir klasör sonra da nas klasörü içinde hdd1 diye bir klasör oluşturalım.

Bunu komut ile yapmak istersek;

mkdir /mnt/nas/hdd1

Artık fstab'i düzenleyebiliriz. Winscp ile /etc klasörünün içindeki fstab dosyasına sağ klik ile düzenle > notepad++ ı seçip dosyayı açalım ve dosyanın en altına aşağıda vereceğim satırı yapıştıralım. Tabi öncelikle dosyanın orjinal içeriğini bir yere copy/paste yapıp yedekleyelim.

Diskiniz ext formatlı ise;

UUID=5741b235-77d2-8dc4-20a2-bef575df788e /mnt/nas/hdd1 ext4 defaults 0 1

Diskiniz nfts formatlı ise;

UUID=5741b235-77d2-8dc4-20a2-bef575df788e /home/nas/hdd1 ntfs-3g uid=1000,gid=1000,sync,auto,rw,big_writes 0 0

Fstab dosyası ile işimiz bitti, kaydedelim.

Şimdi işlemi doğru yaptığımızı görmek için test edelim.

mount -a

Bu komut fstab dosyasında bir hata yok ise hiç bir çıktı vermeyecektir. Çıktı yoksa yapılan işlem doğrudur.

Tebrikler external diskinizi sisteme bağladınız. Artık diskinizin içeriğini winscp içinden /mnt/nas/hdd1 klasörü içinden görebilirisiniz.

Yok ben komutla görmek istiyorum diyen varsa;

cd /mnt/nas/hdd1

ls -al

External diskim yok, sistemin kurulu olduğu microsd kart içinden bir paylaşım yapmak istiyorum diyenler için işlem daha basit. Sadece paylaşım için bir klasör oluşturun yeterli. Mesela onun içinde hdd2 klasörünü oluşturalım. Yine ister winscp üzerinden, ister komutla oluşturun.

mkdir /mnt/nas/hdd2

microsd kart içindeki paylaşım için disk id'si, ftsab editlemesine falan gerek yok zira microsd kartın içinde sistemde bulunduğundan otomatik olarak mount edilmiş durumda.

Öncelikle paylaşım yapabilmemiz için samba kurmamız gerekiyor. Bazı sistemlerde ön yüklü olarak gelebiliyor.

apt install samba

Samba kurulduğuna göre şimdi firewall üzerinden samba'nın kullandığı portlara izin verelim. Bunun için ufw yi kuracağız.

apt install ufw

Bu da kuruldu, ufw'yi sistemde etkinleştirelim.

ufw enable

Şimdi portları açalım.

ufw allow samba

Gerekli portlarda açıldı, şimdi samba için kullanıcı oluşturalım. Kullanıcı oluştururken sistemde önceden tanımlı linux kullanıcılarından birisini seçeceğiz. Örneğin raspian'da default pi isimli bir kullanıcı oluşturulur, samba içinde pi isimli bir kullanıcı oluşturacağız veya ubuntu da ahmet isimli bir kullanıcı oluşturduysanız samba user olarakta ahmet isimli bir kullanıcı oluşturacağız. Aslında buna gerek yok ama benim kullandığım samba konfigürasyonunda gerek var. Samba kullanıcısı için şifre de oluşturacağız. Windows üzerinden pi üzerinde paylaştığımız klasörlere ulaşırken bu kullanıcı adı ve şifre ile ulaşacağız.

root@raspberrypi:~# smbpasswd -a ronniejamesdio

Şimdi de samba için nas isimli bir kullanıcı grubu oluşturalım. Bu kullanıcı grubu ilerde torrent uygulaması kurunca lazım olacak.

groupadd nas

Artık samba'nın konfig dosyasında gerekli düzenlemeleri yapabiliriz. Bunun için /etc/samba/smb.conf dosyasını kullanacağız. Winscp ile dosyayı açalım. Dosyanın en altına aşağıda vereceğim konfiği yapıştıralım ve kaydedelim. External disk ve microsd paylaşımı için de örnekleme yaptım. İsterseniz içlerinden sadece birisini de kullanabilirsiniz.

[External_Disk]
path = /mnt/nas/hdd1
valid users = ronniejamesdio,@nas
read only = no
writeable = yes
browseable = yes
force user = ronniejamesdio
force group = nas
create mask = 0775
create mode = 0775
directory mode = 0775

[Micro_SD]
path = /mnt/nas/hdd2
valid users = ronniejamesdio,@nas
read only = no
writeable = yes
browseable = yes
force user = ronniejamesdio
force group = nas
create mask = 0775
create mode = 0775
directory mode = 0775

Yaptığımız değişiklik doğru mu kontrol edelim.

testparm

bir hata yok ise paylaşımla ve global ayarlarla ilgili bilgileri verecektir.

smb.conf dosyasında yaptığımız değişikliğin geçerli olabilmesi için saba servisini yeniden başlatalım.

service smbd restart

Şimdi payşalım için yarattığımız klasör veya klasörlere samba kullanıcısı için yetkilendirme yapıyoruz.

External disk için;

chown -R ronniejamesdio:nas /mnt/nas/hdd1

Microsd için;

chown -R ronniejamesdio:nas /mnt/nas/hdd2

Artık ronniejamesdio kullanıcısı ve nas grubu içindeki kullanıcılar paylaşılan klasörlere erişim sağlayabilir.

Windows üzerinden ağ sürücüsüne bağlan seçeneği ile aşağıdaki şekilde bağlanabilirsiniz.

\\pi ip'si\External_Disk

veya

\\pi ip'si\Micro_SD

Bu yazımızın sonuna geldik. Umarım yanlış veya eksik bilgi vermemişimdir. Zaten nas kuracaklara buradan da yardımcı olmaya çalışacağım. Bende öğrenirken sağdan soldan yardım alarak öğrendim.